Blogs Wetenschap in de samenleving
5 april 2019

Een wetenschapper heeft drie kerntaken: onderzoek, onderwijs en impact. Impact, waaronder wetenschapscommunicatie, lijkt het ondergeschoven kind te zijn. Wetenschappers die communiceren over hun onderzoek zijn er wel maar krijgen daar geen beloning voor schrijft Ionica Smeets in de Volkskrant. “In de wetenschap willen we dat alles stevig onderbouwd is met bewijzen, dus laten we zorgen dat onze communicatie dat ook is”. Maar waar begin je? In deze blog laten we zien hoe je met behulp van de OBI Brand Monitor inzicht kunt krijgen in wat er online zichtbaar is van de verbondenheid tussen wetenschap en samenleving.

De OBI Brand Monitor is, zoals de naam waarschijnlijk al doet vermoeden, een tool waarmee je een merk kunt monitoren. Denk hierbij aan inzicht krijgen in wat er rondom jouw merk gezegd wordt. Naast het zoeken op merk kun je ook zoeken op verschillende onderwerpen en deze combineren met een of meerdere merken. De OBI Brand Monitor haalt haar data op uit verschillende online bronnen zoals Twitter en nieuws sites. Het zoeken door deze data doe je met zoekopdrachten waarmee je de data filtert op voor jou relevante termen.

In deze blog gebruiken we de OBI Brand Monitor om te kijken hoe verschillende wetenschappelijke thema’s in de samenleving staan. Dit doen we aan de hand van de 25 routes van de Nederlandse Wetenschapsagenda (NWA) . In het opstellen van de zoekopdrachten hebben we gekeken naar de portfolio’s van de verschillende routes. Verder beperken we ons tot berichten die in het Nederlands geschreven zijn.

Wetenschap in Nederland

We beginnen met een brede zoekterm om een idee te krijgen van de omvang van berichten over de wetenschap. Hiervoor zoeken we op termen zoals ‘wetenschap’ en ‘onderzoek’. De volledige zoekopdracht die we gebruikt hebben is als volgt:

(any: wetenschap wetenschappelijk wetenschapper wetenschappers) OR ((any: onderzoek onderzoeker onderzoekers) AND (any: master bachelor postdoc professor promovendus promovenda promovendi PhD hoogleraar paper universiteit hogeschool student studenten))

Wanneer je naar deze zoekopdracht kijkt zie je misschien termen waar je zelf niet opgekomen was en waarschijnlijk weet je nog wel termen die we kunnen toevoegen. Het maken van een zoekopdracht kost veel tijd en is eigenlijk nooit af. Verlies daarom nooit uit het oog wat je doel is van de zoekopdracht.

We zien dat er in de maand januari bijna 75,000 berichten geweest zijn die aan onze zoekopdracht voldoen. Wat hieraan opvalt is dat er een ritme te vinden is in wanneer er berichten geplaatst worden. Op zaterdag en zondag zien we eigenlijk altijd een dal in de  aantallen. Je kunt dus zeggen dat de wetenschap ook weekend heeft ;-).

Om dit volume van 75,054 berichten in perspectief te zetten kijken we ook naar het aantal berichten rondom iets heel anders zoals het televisieprogramma ‘Wie is de Mol’. In de maand januari zijn er 44,150 Nederlandstalige berichten voorbij gekomen met de titel van het programma, de afkorting ‘widm’ of ‘moltalk’. Men praat dus aanzienlijk meer over wetenschap dan over ‘Wie is de Mol’.

De 25 NWA routes

Nu we een beeld hebben van hoeveel er over de wetenschap gesproken wordt in de samenleving, gaan we zoekopdrachten gebruiken voor verschillende wetenschappelijke thema’s. Dit betekent dat we onze data sterker gaan filteren. Zoals eerder genoemd gebruiken we hiervoor de portfolio’s van de verschillende routes binnen de wetenschapsagenda. We zoeken daarbij op woorden die kenmerkend zijn voor een ‘NWA route’. Dit betekent dat we ons in onze analyse beperken tot de woordkeuzes die de NWA maakt.

We zoeken op twee manieren naar de ‘NWA routes’, namelijk in alle online media (de blauwe cirkel) in de berichten over wetenschap (het paarse vlak).

Omdat er 25 routes, ofwel pijlers, verschijnen er ook 25 verschillende lijntjes wanneer we kijken naar het volume van alle individuele pijlers. Er zijn een aantal routes waar duidelijk meer over gepraat wordt zoals de ‘Blauwe route: water als weg naar innovatieve en duurzame groei’ en ‘Sport en beweging’. Omdat het nu lastig is de data echt te kunnen vergelijken bekijken we een aantal routes meer in details.

Inzoomen op twee routes

De routes die we meer in detail bekijken zijn de volgende:

• NWA pijler 01: Blauwe route: water als weg naar innovatieve en duurzame groei
• NWA pijler 18: De quantum / nano-revolutie

Dit zijn de twee routes die het meest en het minst besproken worden in de samenleving als we naar het volume kijken.

Allereerst kijken we naar hoeveel berichten er geplaatst worden over de twee routes in alle online media en in combinatie met wetenschap. We kijken hier niet naar de absolute aantallen maar naar het patroon in de berichtgeving.

Bij de ‘Blauwe route’ zien we dat er redelijk constant bericht wordt over dit thema binnen de samenleving. Bij de route over ‘Quantum en nano’ zien we veel meer pieken en dalen. Daarnaast zien we dat de lijnen soms synchroon lopen maar niet altijd. Als we naar de lijnen kijken begin januari bij de ‘Blauwe route’ lijkt het erop dat er vanuit de wetenschappelijke wereld berichtgevingen zijn geweest waarover de samenleving vervolgens praat. Andersom kan ook gebeuren. We zien bij de ‘Quantum en nano route’ een piek vanuit de samenleving op 8 en 9 januari waarna de wetenschap volgt op 11 januari. Hier moet natuurlijk wel bij gezegd worden dat we nu heel breed binnen verschillende thema’s hebben gekeken. Met een verdere analyse zouden we kunnen kijken naar wat de relatie precies is tussen de trends die we zien.

Bronnen

Naast volume kunnen we ook naar andere aspecten kijken zoals bronnen. Hieronder is te zien van welke bronnen de verschillende berichten afkomstig zijn.

Zowel bij de ‘Blauwe route’ als bij de ‘Quantum en nano route’ zijn nieuwssites de grootste bronnen wanneer ze in combinatie met wetenschap genoemd worden. Als we kijken naar alle online media, komen de meeste berichten over de routes vanuit Twitter. Hierbij moeten we wel de kanttekening plaatsen dat we alleen naar Nederlandstalige berichten hebben gekeken terwijl een aantal onderzoeksinstellingen op hun eigen kanaal de Engelse voertaal hebben.  

In deze blog hebben we kunnen zien dat er aardig wat bericht wordt rondom onderzoek en onderzoeksthema’s. Door in te zoomen op twee routes van de Nationale Wetenschapsagenda hebben we gezien dat er verbondenheid lijkt te zijn tussen wat er speelt in en rond de wetenschap en daarbuiten. Al lijkt het erop dat er over wetenschap vooral gezonden wordt via nieuwssites terwijl de discussie over de onderwerpen plaatsvindt op Twitter.

Zou jij willen weten of en hoe jouw organisatie en haar onderzoeken verbonden is met de samenleving? Neem vooral contact met ons op voor een verdiepende analyse.