Blogs Wetenschapper of onderzoeker?
21 december 2022

Waarom noemen we iemand die onderzoek verricht aan een hogeschool een onderzoeker en iemand die onderzoek verricht aan een universiteit een wetenschapper? Is een wetenschapper dan niet hetzelfde als een onderzoeker en wat is het verschil? 

De discussie over ‘praktijkgericht’, ‘toegepast’ en ‘fundamenteel’ onderzoek is heel interessant maar we laten die discussie toch voor een ander moment. We kijken in dit blog alleen naar het gebruiken van ‘wetenschapper’ en ‘onderzoeker’, omdat we een verschil zien tussen wat deze woorden betekenen en hoe ze gebruikt worden. Dat levert misverstanden op en in de communicatie maakt dat dus uit.

Onderzoek is een deelverzameling van wetenschap

Wetenschap is het verkrijgen van kennis die controleerbaar is en volgens het vastgelegde proces van kennisverwerving verzameld en geordend is. 

Het Erkennen & Waarderen programma beschouwt de wetenschapper als een persoon die prestaties verricht op het gebied van onderwijs, onderzoek, impact, leiderschap en (indien van toepassing) patiëntenzorg. Een wetenschapper kan zich toeleggen op één van deze onderdelen. In universiteiten geldt wel dat een wetenschapper minimaal onderwijs én onderzoek doet. 

Bij universiteiten, hogescholen maar ook bij instituten als NWO, TNO, KNAW, het bedrijfsleven en zogenaamde topinstituten verrichten medewerkers wetenschappelijk onderzoek. De term ‘onderzoeker’ is bedoeld om de activiteit ‘onderzoeken’ door een persoon uit te drukken en beschrijft dus een deel van de wetenschappelijke arbeidsverrichtingen van een persoon. Het kan overigens zijn dat de term ‘onderzoeker’ wordt gebruikt voor iemand die niet-wetenschappelijk onderzoek verricht, maar dat is doorgaans niet het geval.

Bij naam noemen of toch aangesproken voelen?

De termen onderzoeker en wetenschapper worden door elkaar gebruikt, maar omvatten niet hetzelfde. Bij wetenschap kan onderzoek horen, maar wetenschap is meer dan onderzoek. Als je een wetenschapper definieert als onderzoeker, doe je de persoon eigenlijk tekort.

Als wij vanuit Noscura schrijven of spreken over ‘wetenschappers’, dan bedoelen we óók de wetenschappers die verbonden zijn aan hogescholen, bedrijven en onderzoeksinstituten. Voor ons fijn om zo met één woord een brede groep aan te spreken. Maar voelen zij zich daarmee wel aangesproken?

Zij worden namelijk vrijwel altijd aangeduid met de term ‘onderzoeker’ in plaats van ‘wetenschapper’. Niet alleen de media doet dat, ook de instellingen en de wetenschappers zelf gebruiken ‘onderzoekers’ voor ‘wetenschappers’ in hun communicatie. 

Noscura verzorgt trainingen voor alle wetenschappers, waarin we hen helpen met het maken van online impact als wetenschapper. Totdat iedereen dezelfde terminologie gebruikt zullen ook wij in onze communicatie af en toe ‘onderzoeker’ blijven gebruiken waar we eigenlijk ‘wetenschapper’ bedoelen. 

Wat vinden jullie? Moeten we in Nederland iedereen die wetenschappelijke taken verricht wetenschapper noemen? Hierdoor valt ook het semantische verschil weg tussen wetenschappers/onderzoekers die verbonden zijn aan een universiteit of een hogeschool. En wie zou hier het voortouw in moeten nemen? Wetenschappers zelf, de instellingen, bedrijfsleven of misschien toch een koepelinstantie?

We zijn benieuwd naar jullie inzichten.