Blogs TikTok, the next big happening in het onderwijs
20 februari 2020

Je hoort het steeds meer: TikTok, dé nieuwe app die steeds meer terrein wint. De app is nu al omstreden door zowel de populariteit als de kwetsbaarheden. Maar wat betekent deze app voor het onderwijs? In dit blog praat ik je graag bij.

Musical.ly

Helemaal nieuw is de app natuurlijk niet. Sterker nog, de hype is er al een aantal jaar. Waar de app nu TikTok heet, was de naam voorheen Musical.ly. Musical.ly is Chinees en in augustus 2014 gestart. De bedoeling van die app was vrij simpel: dans op een zelfgekozen nummer. Door middel van diverse functies kon je een extra dimensie aan de video geven. Anders dan bij Instagram en Snapchat staat muziek hierbij centraal.

TikTok

In september 2016 nam ByteDance de app over en voegde het in 2017 samen met de reeds bestaande TikTok-app. Een slimme zet, want de app is inmiddels ongekend populair onder tieners, zo concludeert marktonderzoeker Multiscope. Uit cijfers gepubliceerd in november 2019 blijkt dat er ruim 1 miljoen Nederlandse gebruikers zijn.

Opmerkelijk is dat vooral tieners op de app te vinden zijn, net als bij Snapchat. Van de miljoen Nederlandse gebruikers hebben zo’n 830.000 gebruikers de leeftijd van zes tot achttien jaar, volgens Multiscope. Wat een nog interessanter gegeven is: de meeste gebruikers zijn jonger dan 12 jaar, namelijk 64%. De app is mede zo populair bij tieners omdat weinig volwassenen er bekend zijn ermee, laat staan dat ze het gebruiken.

De app kent ook vele ‘influencers’. Daar waar NikkieTutorials en Enzo Knol bekend werden op YouTube, kat Lil Bub op Instagram, zijn er nu nieuwe influencers opgestaan die hun faam aan TikTok te danken hebben. Voorbeelden hiervan zijn @markie.ly, @sidneydunk, @yazidzohri, @casforyou, @ninatokaya en @indigojae. Een ding hebben ze gemeen: ze zijn allemaal heel jong.

Dat er evenementen worden georganiseerd waar fans hun favoriete TikTokkers kunnen ontmoeten, geeft aan dat we het niet over een tijdelijke hype hebben.

Creativiteit

De app kent een groot voordeel: het stimuleert de creativiteit. Je moet immers een leuke act op muziek maken waarmee je views genereert. Ook zijn er veel leeftijdsgenootjes te vinden, pubers. En dat is fijn voor de pubers, want zo hebben ze eindelijk hun eigen platform zonder dat moeders en vaders meekijken.

Nadelen

Zoals aan elk platform kleven er aan TikTok grote nadelen. Misschien kun je het zelfs gevaren noemen.

Zo is alles direct openbaar op de app. Je account is openbaar en de reacties zijn dat dus ook. Ook is er geen account nodig om TikTok’s te kunnen kijken: wanneer je de app opent word je overladen met content. Normaliter niet erg, maar wel goed om over na te denken aangezien het grootste gedeelte van de gebruikers minderjarig is.

Wat verder opvalt, is dat er ook oude mannen op de app zitten die uitsluitend meisjes volgen. Ik krijg hier echt de nare kriebels van. Is TikTok dan een bibliotheek voor pedofielen? Jonge meiden maken vaak onbedoeld seksueel getinte bewegingen en dat kan rekenen op oudere, mannelijke volgers. Ik vind het vrij alarmerend en hoop dat hier meer onderzoek naar komt. Het zou al helpen om je profiel op privé te zetten.

De app is verder vrij goed te hacken. Recentelijk werd bekend gemaakt dat de app heel makkelijk via een linkje in een sms overgenomen kon worden. Dit betekent dat een ander video’s kan uploaden, verwijderen en reageren onder jouw video’s. Ook kunnen op zo’n manier emailadressen en geboortedatums kunnen worden bemachtigd. Hierbij is de eerste stap naar poging tot identiteitsfraude gezet. TikTok zelf zegt het lek gedicht te hebben, maar de praktijk moet uitwijzen of dit daadwerkelijk zo is.

TikTok door de leerlingen

Genoeg nadelen waar je je serieus zorgen over moet maken. En nu? Ik adviseer scholen, en dan met name mbo’s en voortgezet onderwijs om actief met TikTok aan de slag te gaan. Je hoeft er geen fan van te zijn, maar het staat vast dat de jeugdige doelgroep zich hier bevindt. Als community manager moet je dus rekening houden met de eventuele gevaren en dit bespreken met de vertrouwenspersonen van de school. Indien er sprake is van online pesten, chantage of sexting, is het belangrijk dat de leerling hierover met de juiste persoon durft te praten.

Voorlichting is ook een belangrijke rol die je als school kunt innemen. Kinderen zijn nu eenmaal onbevangen en hebben geen benul van de potentiële gevaren. Ga de dialoog aan met hen, laat zien dat je het platform verder goedkeurt, maar leer ze ook dat het verstandiger is om het account op privé te zetten. Het zal ze wellicht bereik ontnemen, maar anderen kunnen moeilijker gluren.

Dat je als school het gebruik van TikTok omarmt en serieus neemt, kun je bijvoorbeeld laten zien door het creëren van een TikTok-zone”een fysieke plek op school waar TikToks opgenomen kunnen worden.
Dit kan dan ook de plek zijn waar je met leerlingen het gesprek aangaat over de mogelijke risico’s van het gebruik van TikTok.

TikTok door de school

Elke instelling moet zich goed realiseren dat TikTok een grote happening is onder hun leerlingen. Wat je ermee doet, is volledig aan jullie. Wel raad ik aan om de app bespreekbaar te maken en zelf eens een kijkje te nemen. Zo weet je hoe het werkt en wat er speelt.
Als je met de gedachte speelt om een account aan te maken voor de school, betrek je leerlingen of studenten hier dan bij! En ook ik denk graag met je mee over of en hoe TikTok de communicatie van jouw school zou kunnen verbeteren.

Copywright foto: Kon Karampelas