Blogs Signaleren van ongewenst gedrag op social media, wat doe je ermee?
28 januari 2019

Laatst was ik aanwezig bij een netwerkbijeenkomst met medewerkers van de gemeente, politie, scholen en jongerenwerk in Utrecht. De steeds groter wordende aanwezigheid van social media in de maatschappij zorgt ervoor dat ook deze organisaties uitgedaagd worden hun interne organisatie op bepaalde vlakken anders in te richten. Zeker als een organisatie te maken heeft met een jongere doelgroep die af en toe ongewenst gedrag vertoont is het tijd voor actie.

Tijdens de bijeenkomst bleek dat de school (vmbo, havo en vwo) waar ik werkzaam ben inmiddels een behoorlijk grote online community heeft. Ook in vergelijking tot de andere organisaties die aanwezig waren. Een school fungeert immers ook als centrale ontmoetingsplek voor jongeren in een bepaalde omgeving en ook online is dit duidelijk te merken. Een jongere zoekt sneller een online verbinding met zijn/ haar eigen school dan met de wijkagent of het account van de gemeente. Goed om te merken dat onze school succesvol is in het maken van die online connectie met onze leerlingen.

Waardevolle informatie

De aanwezigen waren behoorlijk onder de indruk van het aantal jongeren dat in verbinding staan met het schoolaccount. Want immers, een grote community betekent niet alleen een groot bereik onder deze specifieke doelgroep. Het betekent ook dat je met je account (door terug te volgen) veel waardevolle informatie kunt halen uit het (online) gedrag van deze jongeren / je volgers. Als je met je school online gaat, is dat überhaupt iets waar je even over na moet denken. Hoe denken jullie daarover, zou je al je volgers terugvolgen of doe je dat bewust niet?

Informatie die door de jongeren gedeeld wordt, kan voor andere partijen van enorme waarde kan zijn. Op de bereikbare accounts (die anders vaak op privé staan) kan bijvoorbeeld vroegtijdig ongewenst gedrag gesignaleerd worden. Vanwege de vertrouwensband met de school laten jongeren vaak toe dat de school hen online terug mag volgen. En hoe zit het met de privacy van de leerlingen in het kader van de AVG?

De volgende vraag dringt zich natuurlijk op: “

Wat zou je als school moeten doen met alle informatie die jou via een social media-account ter ogen komt?”

Even naast het feit dat het bekijken van alle posts van een paar honderd jongeren nou eenmaal niet te doen is. Kan je als school aansprakelijk worden gesteld voor iets wat je had kunnen zien via je social media-account?

Het samenwerkingsconvenant en ongewenst gedrag

Veel scholen hebben met de gemeente en de politie een samenwerkingsconvenant opgesteld. Hierin kan je terugvinden of je als school aansprakelijk kan worden gesteld. Vaak staat hierin opgenomen dat de school de verantwoordelijkheid heeft om strafbare of zorgelijke feiten te delen met de partners. Echter, binnen een school is ook niet alles voor de 100% zichtbaar. Je bent niet bij alle gesprekken tussen leerlingen onderling. Net zoals dat je met geen mogelijkheid kan weten wat zij via besloten social media met elkaar bespreken. Eigenlijk geldt hierin dus hetzelfde offline als online.

Als school heb je de verantwoordelijkheid om te zorgen voor een veilig schoolklimaat. In het geval van zorgwekkende ontwikkelingen en gedrag dien je dit indien nodig te melden aan de partners. Echter, het is ondoenlijk om het streven te hebben om alles online wel in de smiezen te hebben. Het lijkt me vanzelfsprekend dat bij posts die wel vallen onder ongewenst gedrag, je contact opneemt zoals je dat offline ook zou doen. Het gaat dan bijvoorbeeld over dreigementen, (oproepen tot) vandalisme, et cetera. In zo’n geval is het verstandig om een screenshot te maken van de post en dit door te geven aan de betrokken partij.

Recht op een privéleven

Daarnaast vind ik wel dat jongeren ook een privéleven mogen hebben. Uit vertrouwen geven zij de school een inkijkje in hun leven wat ook voor een groot gedeelte buiten de school plaatsvindt. Vanuit dat oogpunt vind ik vooral dat je als school zorgvuldig om moet gaan met eventueel ongewenst gedrag en terughoudend moet zijn bij het maken van bepaalde conclusies. Eigenlijk zou je niet anders online moeten handelen als hoe je dat offline zou doen. Zou je offline een gesprek aangaan? Nodig de jongere dan ook online uit voor een gesprek in real life. Wees een voorbeeld voor de jongeren door te laten zien dat de online en offline wereld wel degelijk met elkaar in verbinding staan. Waar er bij ongewenst online gedrag ook offline consequenties aan verbonden kunnen zitten (stukje mediawijsheid, of gewoon gezond verstand).

Bewustwording is the key

In mijn geval is het een aantal keer voorgevallen dat ik, op basis van- wat ik online bij onze volgers zag, een signaaltje heb gegeven aan de mentor van een leerling om het gesprek eens aan te gaan. Dit ging dan in vaak vooral over (cyber) pestgedrag of ongewenste reacties onder berichten van de school. Ik denk dat dit een gevoelig onderdeel is en ook zal blijven bij het beheren van een dergelijk schoolaccount. Wees je daar bewust van en ga er zorgvuldig mee om. Uiteindelijk is het belangrijk dat er zowel intern als met de samenwerkende partners belangrijk is om hierover het gesprek te blijven voeren en elkaar verwachtingen uit te spreken.

Ben je als school online en zou je meer over bovenstaand onderwerp willen weten? Neem gerust contact met ons op, wij denken graag met je mee.