Blogs Marketing in onderwijs en onderzoek – juist een goede match!
29 augustus 2023

Een terugkerende discussie tussen medewerkers en op afdelingen binnen onderwijsinstellingen: wat is het verschil tussen communicatie en marketing? Waarom is dat een belangrijk verschil? Waarom vinden we communicatie ‘goed’ en marketing ‘slecht’?

Definities op een rijtje

We beginnen maar eens met het op een rijtje zetten van de definities van beide. 

Communicatie

Communicatie is een activiteit waarbij levende wezens betekenissen uitwisselen door op elkaars signalen te reageren. Het Latijnse woord communicare slaat terug op “iets gemeenschappelijk maken”. Communicatie is behalve een sociale activiteit, ook het resultaat van het contact: de optelsom van wederzijdse betekenisgevingen, ook wel communicatie-effect genoemd. De betekenis van verschillende vormen van communicatie is vaak voor uitleg gebonden aan de culturele omgeving waarin zij plaatsvindt.

Marketing

Marketing is een discipline waarbij het identificeren van behoeften centraal staat, om daar vervolgens op in te spelen. Volgens Ment Kuiper is marketing: weten wat je klant wil en hem/haar dat geven. Daar zit zowel analyse als praktijk als toekomstverkenning in.

Degene met de behoefte hoeft zich dus nog niet bewust te zijn van de behoefte, die kan ook aangewakkerd worden. 

ChatGTP geeft de volgende definitie van (commerciële) marketing:

Marketing is het proces waarbij organisaties hun producten, diensten en merken naar klanten brengen door middel van onderzoek, promotie en verkoop. Het omvat de strategie, tactiek en activiteiten die bedrijven gebruiken om de waardevolle relaties met hun klanten te ontwikkelen en hun producten en diensten op de markt te brengen.

Marketing wordt vaak door middel van een campagne uitgevoerd. Hierbij kunnen betaalde methoden worden ingezet, zoals een getargette socialmediacampagne of paid advertisement. 

Wetenschapscommunicatie is hebben van impact = dus wetenschapsmarketing

Als we bovenstaande definities beschouwen is communicatie het sociale resultaat van contact en de optelsom van wederzijdse betekenisgevingen. Marketing is het identificeren van behoeften (latent of niet, eigen behoefte of bijvoorbeeld landelijk belang) en daar op inspelen. In de kern gaat marketing dus over gedragsverandering en daar een actieve rol in spelen. 

Als we wetenschap als onderwerp beschouwen, door wetenschappers en/of door wetenschapscommunicatoren, hebben we het over het hebben van impact op de maatschappij met wetenschappelijke onderwerpen. De behoefte daaraan kan latent of gevraagd zijn. Wetenschapscommunicatie speelt in op de behoefte (latent of niet). Eigenlijk is wetenschapscommunicatie dus wetenschapsmarketing, we willen gedrag veranderen met kennis en expertise. We willen impact hebben op de maatschappij met onderzoek.

Communicatie of marketing of allebei?

De begrippen marketing en communicatie gaan in het dagelijkse gebruik voor een groot deel over hetzelfde. 

De crux zit in de behoeften, zolang die uit de maatschappij komen en niet worden opgelegd door belangen uit het bedrijfsleven is marketing een prima leidmotiv voor wetenschap en onderzoek. Met onderwijs en ook mwt wetenschap willen we immers gedragsverandering bevorderen. 

Wat onderwijsinstellingen en ook onderzoeksinstellingen doen is volgens ons dan ook zowel communicatie als marketing.  Misschien is het een goed idee om het over marketingcommunicatie te hebben, of marcom.